Na maanden – misschien zelfs wel langer – van schrijven is de eerste, ruwe versie van je verhaal klaar. Ik zeg erbij ‘ruwe’, want in deze fase is een manuscript nog zeker niet klaar. Er moet nog geschaafd en herschreven worden om er een mooi verhaal van te maken. Herschrijven heeft meerdere doelen. Ten eerste het eruit filteren van taal- en spelfouten, contradicties en losse eindjes. Ten tweede is dit het moment om meer diepgang in je verhaal aan te brengen en te checken of alles verhaaltechnisch klopt.
Dit eerste herschrijven doe je voordat je het aan iemand laat lezen. Je proeflezers wil je bewaren voor na de eerste keer herschrijven, dan hebben zij een betere versie om dus ook betere feedback op te geven. In deze herschrijffase let je in principe nog niet op taal- en schrijffoutjes, het gaat eerst om de grote lijnen.
De reden hiervoor is dat je dan nu taalfouten gaat verbeteren in zinnen die er met het herschrijven misschien toch uit gaan. Tevens levert herschrijven – onbedoeld – ook altijd (nieuwe) schrijffoutjes op. Dit komt vaak door het omgooien van zinnen, waardoor een woordje blijft staan, of bijvoorbeeld omdat een woord na het herschrijven in meervoud moet en in enkelvoud is blijven staan. Ná het eerste herschrijven ga je al deze dingen eruit filteren.
Voor het herschrijven van je eerste versie heb ik vijf tips:
1. Laat het los
Of in ieder geval voor een week of drie, maar liefst langer. Heel moeilijk, want je wilt er graag meteen mee verder. Maar laat je verhaal echt minimaal drie weken liggen zonder ernaar te kijken. Je zult zien dat je het dan met wat meer afstand kan lezen en eerder dingen ziet die niet kloppen of beter kunnen.
2. Begin met de grote lijnen
Het beste kun je dan het manuscript uitprinten, vanaf papier lees je het al met wat meer afstand. Lees je verhaal het liefst in één keer door, of in ieder geval niet met lange tussenpozen. Zo merk je namelijk sneller als er iets mist of dubbelop is. Schrijf alles wat je opvalt met potlood in de kantlijn. Loopt het ergens stroef? Is het duidelijk waar het verhaal heen gaat en is het einde logisch? Zijn het sterke, ronde personages of zijn ze nog wat plat? Heeft je hoofdpersoon een duidelijk doel? Zijn er niet te veel personages die weinig nut hebben? Deze zou je kunnen samenvoegen tot minder, maar sterkere, personages. Is er een conflict om het verhaal spannender te maken? Klopt het perspectief overal? Is er niet ineens een alwetende verteller, terwijl er eerst een duidelijke ik-persoon of een derde persoon enkelvoud was? Zijn er zinnen waar je over struikelt? Als jij, terwijl jij ze geschreven hebt, er al over struikelt, dan zullen je lezers dat zeker doen.
3. Ga aan de slag met je eigen bevindingen
Nu duik je weer in je Word-bestand en ga je aan de slag met alles wat je tegengekomen bent. Diep gelijk ook je karakters uit en maak je verhaallijn(en) sterker. Voeg toe wat je nog kwijt wilt en wat jij denkt dat het verhaal nog mist. Vaak kunnen scènes nog uitgebreid worden om je verhaal sterker te maken.
4. Meer de diepte in
Kijk waar je je verhaal nog meer diepte kunt geven. Voeg meer beschrijvingen toe van de omgeving of van de personages, of schrap juist op sommige momenten als er meer vaart (spanning) in een scène moet komen. Ook het toevoegen van een extra verhaallijn kan je verhaal meer diepte geven als het nog wat mist. Voeg bijvoorbeeld een extra queeste of probleem toe.
5. Haal het door een zeef
Als laatste stap ga je het nu nogmaals helemaal van voren af aan lezen. Nu zoom je in op de kleine dingen. Hier ligt de focus op de taal- en spelfoutjes, dubbele woorden, vergeten woorden, dubbele spaties, verkeerd inspringen en woordjes die onbedoeld zijn blijven staan bij het herschrijven van zinnen. Hoofdstuk voor hoofdstuk loop je je zinnen en alinea’s nogmaals na. Kijk nog eens kritisch naar je zinnen. Schrap zinnen die niets toevoegen. Kijk hoe je je zinnen sterker kunt maken, herschrijf waar nodig in de actieve vorm en schrap vulwoorden en stopwoorden. De bedoeling is om nu echt alle rommeltjes eruit te zeven. Daarna is het tijd om het naar proeflezers te sturen.
Meer tips voor een volgende herschrijfronde lees je hier.
Waar let jij op bij het herschrijven?
Groetjes, Giovanna
Het lijkt me zo moeilijk om een boek te schrijven. Maar eigenlijk zou ik deze tips ook heel goed op mijn blog kunnen toepassen. Ik ben vaak erg gehaast, waardoor er bij mij vaak nog wel wat spelfouten tussen zitten. Zo stom. Maar ik weet ook wel dat ik mijn tekst eerst nog even door moet lezen voordat ik het online zet. Daar gaat het gewoon fout.
Ik zal niet zeggen dat een boek schrijven makkelijk is, maar het is echt niet zo moeilijk als het lijkt. Zeker niet als je de tijd neemt om goed te herschrijven.
De tips zijn zeker ook toe te passen op je blog! En niet stom hoor, maar heel herkenbaar juist. Haastige spoed… laat fouten achter. 😉 De afgelopen tijd zijn er bij mij ook nog wel eens foutjes in mijn berichten achter gebleven, gewoon omdat ik niet de tijd had om het nog even goed en rustig na te lezen.
Hele handige tips die je echt op veel dingen kunt toepassen.
Absoluut! 🙂
Haal het inderdaad door een zeef, haal de foutjes eruit en hou alleen de meest inspirerende woorden over! ik zou dit bij een aantal oude artikelen moeten toepassen!
Precies dat!
Werkt inderdaad ook goed bij oudere blogs, nog even een keer goed met een scherpe blik nalezen en je haalt er altijd nog wat uit of bedenkt een net wat betere zin hier en daar. En bij oudere blogs voeg ik bij het nalezen ook altijd nog wat links naar nieuwere blogs toe, worden ze gelijk wat up-to-dater van.
Ik zou dit bij bloggen eigenlijk ook moeten doen. Ik voel altijd een tijdsdruk, omdat ik van mezelf een bepaald aantal artikelen per week moet plaatsen, maar voor de kwaliteit is het inderdaad beter om blogs wat langer te laten liggen.
Bij bloggen werkt dit eigenlijk net zo. Blogs langer van tevoren schrijven, inplannen (en dan gelijk nalezen en wat herschrijven) en dan de dag voor het publiceren nog een keer lezen helpt. Maar herken het hoor, als ik het erg druk heb plan ik mijn blogs minder lang van tevoren in en neem ik minder de tijd om ze nog eens extra na te lezen.
Geweldige tips. Ik merk dat ik dit bij een blog al doe. En dan vooral dat ‘schrappen’. Als ik een blog nog tien keer lees, verander ik ook nog tien keer iets. Ben benieuwd wat er zou gebeuren als ik ooit een boek zou schrijven;).
Ja, grappig hoe dat werkt hè, elke keer dat je het terug leest zie je er weer iets anders in, wat anders kan, wat fout is of wat mooier staat.
Haha, als jij een boek zou schrijven gebeurt er vast dit, maar dan nog veel vaker en meer. 😉