Je levensverhaal, of autobiografie, willen schrijven kan verschillende redenen hebben. Misschien heb je iets meegemaakt waar je anderen mee wilt steunen en helpen. Of wil je je verhaal opschrijven voor je nageslacht. Dan vraag je je vast af: hoe schrijf je je levensverhaal? In deze blogpost tips voor het schrijven van jouw levensverhaal.
Het schrijven van een levensverhaal volgt in veel opzichten dezelfde lijnen als het schrijven van een roman. In beide gevallen wil je de lezer meenemen in het verhaal. Je wilt een goede structuur in je verhaal aanbrengen en de lezer met een tevreden gevoel achterlaten als hij of zij het boek uit heeft. Kennis over het schrijven van personages kun je ook toepassen op het beschrijven van echte mensen in je boek. Zo voorkom je dat ze eendimensionaal en alleen vanuit jouw gezichtspunt worden beschreven. Plotten is daarnaast nuttig voor elk type boek, fictie of non-fictie. Er zijn echter een aantal dingen die anders zijn bij het schrijven van een levensverhaal. In deze blogpost lees je er meer over.
Wees jezelf, wees open en eerlijk
Waar je bij fictie je fantasie helemaal de vrije loop kunt laten en er niets van jezelf in hoeft te stoppen (mag uiteraard wel!), is het schrijven van je levensverhaal heel anders. Een autobiografie kan alleen een goed verhaal worden als je echt open en eerlijk bent. Verzwijg geen belangrijke dingen omdat je bang bent voor oordeel. En doe je niet beter voor. Je lezers zullen voelen dat er iets niet klopt. En als er iets niet klopt – hoe klein het detail ook is – zal een lezer gaan twijfelen aan je hele verhaal; als dit niet klopt, wat klopt er dan nog meer niet?
Over jezelf schrijven betekent met de billen bloot gaan. Als je dat niet kan, wil of durft, is een levensverhaal schrijven misschien niet de juiste keuze. Dan past een fictieve roman wellicht beter bij je, waar je evengoed dingen van jezelf in kan stoppen, zonder dat de lezer weet of het echt of verzonnen is.
Kies je voor de waarheid of gebaseerd op ware gebeurtenissen?
Als je je levensverhaal gaat schrijven, en er een andere draai aan wilt geven, bijvoorbeeld door de gebeurtenissen te laten eindigen zoals jij graag had gezien dat ze zouden eindigen, dan wordt het een ‘op ware gebeurtenissen gebaseerd’ verhaal, en geen waargebeurd verhaal. Door te vermelden dat het gebaseerd is op ware gebeurtenissen, en dus niet de volledige waarheid hoeft te zijn, zullen mensen weten dat het niet allemaal precies zo gebeurd hoeft te zijn, maar dat delen van jouw leven zijn gebruikt in het verhaal.
Wees altijd jezelf
Wees niet alleen jezelf in wat je vertelt, maar ook in je schrijfstijl. Geforceerde zinnen en woorden die niet bij jou passen doen ook afbreuk aan de geloofwaardigheid van je verhaal. Wees jezelf, daar komen je lezers tenslotte voor: de echte jij. Ga dus niet losser schrijven dan je bent, of literairder of grappiger.
Gebruik soms ook wat humor
Dat neemt niet weg dat je soms ook wat humor mag gebruiken. Ik zou haast zeggen moet gebruiken om het verhaal goed te maken. Maya Angelou gebruikt in haar eerste autobiografische verhaal Ik weet waarom gekooide vogels zingen ook humor. Het is een rauw en van tijd tot tijd heftig verhaal, maar door af en toe humor te gebruiken voorkomt ze dat het verhaal verzand in een kommer-en-kwelverhaal. Juist door die droge, soms cynische humor af en toe wordt het niet té zwaar, waardoor de zware boodschap juist beter overkomt. Humor kan zitten in een droge opmerking, een cynische grap, een sterke oneliner die iemand tegen een ander zegt, een grappig voorval of een komische gedachte.
Vermijd spreektaal
Zorg ervoor dat wanneer je ‘jezelf bent’ tijdens het schrijven, dat je niet in spreektaal gaat schrijven. Zoals het woord al doet vermoeden, spreektaal is geen schrijftaal.
Weet voor wie je schrijft
Er kunnen verschillende redenen zijn waarom en voor wie je je levensverhaal schrijft. Misschien schrijf je het boek alleen voor jezelf als een manier om je ervaringen te verwerken. Om dingen op een rijtje te zetten en los te kunnen laten. Of misschien schrijf je voor je kinderen of voor de hele familie. Of misschien zijn lotgenoten je doelgroep. Hoe beter je weet waarom, en dus voor wie, je dit wilt schrijven, hoe beter je weet waar je naartoe wilt gaan.
Verzand niet in details
Een grote valkuil bij het schrijven van je levensverhaal is het willen opschrijven van elk detail. Elk deel van je leven, elk detail en elke gebeurtenis kan voor jou even belangrijk voelen, maar is dat vaak niet voor anderen. Laat de hoogte- en dieptepunten naar voren komen en houd je verhaal interessant voor de lezer.
Plotten zorgt voor structuur
Vergeet niet te plotten. Zoals ik in de intro al zei, is het ook bij een autobiografie belangrijk om te plotten. Plotten geeft je overzicht en structuur. Het helpt je om te organiseren wat je naar voren wilt brengen en het te verdelen in welke hoofdstukken.
Wil je meer steun tijdens het schrijven van je levensverhaal? Dan is een schrijfcursus wellicht precies wat jij nodig hebt. Daarin leer je uitgebreid en stap voor stap hoe je het schrijven van jouw boek aanpakt.
Zou jij wel eens een boek willen schrijven over jouw leven of over iets wat je meegemaakt of geleerd hebt?
Groetjes, Giovanna
Leuk om te lezen dit! Ik heb heel vaak overwogen om het verhaal van mijn leven en mijn zoektocht binnen de ggz op te schrijven, met als doelgroep lotgenoten. Ik zeg nooit nooit, maar voor nu is het een nee. Ik vind openheid belangrijk, maar ook weer niet álles zou ik willen opschrijven en ik ben bang dat mensen dan de rest van het verhaal ook in twijfel trekken.
Als schrijver, redacteur en schrijfcoach zeg ik uiteraard: superleuk dat je dat overweegt! ‘Een boek schrijven moet je gewoon doen.’ Maar ik begrijp ook heel goed je terughoudendheid en wellicht is nu niet de juiste tijd voor jou. Want je levensverhaal schrijven is pittig, en soms best heftig, en zeker met alles met de ggz eromheen, ook heel persoonlijk. En heel goed dat je wel al nadenkt over dat je niet alles zou willen opschrijven (en snap ik helemaal!). Open en eerlijk zijn is echt belangrijk, dingen weglaten omdat je dat voor jezelf wilt houden kan alleen als het geen ‘gaten’ in het verhaal oplevert of je verhaal ongeloofwaardig maakt op punten, want dan trekken mensen beslist de rest van het verhaal in twijfel.
Misschien een idee om na te denken, omdat je het wel overweegt, in welke vorm je het zou willen schrijven, als je dat ooit gaat doen. Jij bent de schrijver van jouw verhaal, dus jij bepaalt wat het wordt. Als je het als non-fictie wilt en als waargebeurd verhaal, moet ook alles waar zijn en heeft het vaak effect als je dingen weglaat.
Een andere optie is het te schrijven als non-fictie of fictie en ‘gebaseerd op een waargebeurd verhaal’, dan geef je meteen aan dat de kern waar is, maar er ook fictie in zit, je dingen weggelaten hebt of dingen hebt toegevoegd.
En een andere optie is het als fictieverhaal te schrijven, ‘gebaseerd op waargebeurde feiten’. Dat ligt dicht bij de vorige optie, maar geeft nog meer ruimte voor eigen invulling.
Wat bij jou past hangt denk ik ook af van hoe je je doelgroep, lorgenoten het liefst wilt bereiken, en welke schrijfvorm je het meeste ligt (fictie (roman) of non-fictie).