Als je een boek geschreven hebt en het graag op de markt wilt brengen, zijn er verschillende mogelijkheden. Je kunt bijvoorbeeld je boek in eigen beheer uitgeven. Maar wil je je boek liever via een uitgeverij uit laten geven, dan kun je uitgeverijen zelf benaderen met je manuscript, of je kunt een literair agent inschakelen om dat namens jou te doen. Maar wat doet een literair agent nou eigenlijk precies?
In Amerika is het alleen mogelijk je boek bij een uitgeverij onder te brengen via een literair agent. Heb je geen agent, dan kijken ze niet naar je manuscript. Als auteur zelf je manuscript opsturen naar een uitgeverij is in Amerika ondenkbaar. In Nederland is dat gelukkig wel anders en ben je niet afhankelijk van een literair agent om je boek uit te kunnen laten brengen, maar het kan wel. Er zijn voor- en nadelen aan het inschakelen van een literair agent. Om te weten of een agent wat voor jou is, leg ik hier uit wat een literair agent doet.
Wat is een literair agent?
Een literair agent is eigenlijk een tussenpersoon tussen een auteur en een uitgeverij. Zie het als een makelaar die bemiddelt tussen de koper en de verkoper van een huis. Net als dat een makelaar wel wat meer doet dan alleen het bemiddelen, doet een literair agent dat ook. Maar waar nog wel eens verwarring over bestaat, is dat mensen een literair agent soms verwarren met een redacteur of een schrijfcoach. Ondanks dat ze een overlap hebben, zijn het drie verschillende beroepen. Mensen denken dat als ze een boekidee hebben ze naar een agent kunnen stappen, dat die hen helpt het boek te schrijven (schrijfcoaching), het herschrijft en redigeert (redactie) en het vervolgens naar een uitgeverij brengt die het dan uitgeeft.
Echter, het werk van een literair agent begint pas als je boek geschreven en geredigeerd is, en dus klaar is om uit te geven. Het startpunt van de agent is dus een manuscript ontvangen, het lezen en beoordelen. Als hij of zij het goed vindt en er een verkoopbaar boek in ziet, gaat de agent met de auteur om tafel zitten om te kijken wat zijn of haar wensen en verwachtingen zijn en welke uitgeverij daarmee en met het toekomstige boek een match is. Indien nodig kan een agent het boek wel redigeren. Vervolgens zorgt de agent dat je manuscript bij een of meerdere uitgeverijen komt te liggen.
Meer over hoe een literair agent werkt
Voordelen van het inschakelen van een literair agent:
- Een literair agent heeft contacten bij uitgeverijen.
- De bekende ‘slush pile’ (de stapel ongevraagde manuscripten) kun je zo omzeilen.
- Meestal krijg je sneller een reactie van een uitgever via een agent, dan als je het zelf opstuurt.
- Indien je een afwijzing krijgt helpt en ondersteunt jouw agent je verder.
- Een literair agent kent de boekenwereld als zijn broekzak.
- Een agent doet, als er een match met een uitgeverij is, de contractonderhandelingen voor je bij de uitgever.
- Naast hulp bij de contractuele kant, kan een agent ook helpen met de promotie van je boek.
- Literaire agenten hebben ook contacten in het buitenland, wat fijn kan zijn voor een eventuele vertaling.
- Ook bij volgende boeken zal de agent in principe voor je onderhandelen met de uitgeverij.
- Je betaalt de agent pas als er ook daadwerkelijk een match is met een uitgeverij en je boek uitgegeven wordt. (Voor de kosten, zie 1e punt hieronder.)
Nadelen van het inschakelen van een literair agent:
- Het inhuren van een agent kost (uiteraard) geld. Meestal zo’n 15% van de auteursinkomsten uit de verkoop van het boek. Die kosten komen boven op de kosten die de uitgeverij voor je boek maakt. Je houdt dus minder over wanneer je het via een agent doet, dan wanneer je zelf direct in contact bent met de uitgeverij.
- Dat betekent ook dat je de agent dus niet betaalt specifiek voor de gewerkte uren (of eenmalig een bepaald bedrag betaalt), maar dat er zolang er exemplaren van je boek verkocht worden, er doorlopend een bedrag naar de agent gaat.
- Als er geen klik is met de agent kan de samenwerking moeizaam gaan.
- Net als uitgeverijen, krijgen ook literair agenten honderden manuscripten per jaar toegestuurd. Het lezen en beoordelen of die manuscripten goed genoeg zijn om bij een uitgeverij aan te bieden kost dus tijd. En net als bij een uitgeverij moet je er op rekenen dat het zes tot twaalf weken kan duren voor je antwoord krijgt. En dan kan het dus evengoed zijn dat je te horen krijgt dat de agent niet met je in zee gaat.
- Het je boek aanbieden bij uitgeverijen via een agent biedt geen garantie op daadwerkelijk het uitbrengen van je boek, ook al vergroot het wel de kans.
Of een literair agent wat voor jou is hangt af van jouw wensen en het doel met je boek. Aan het inschakelen van een agent zitten voordelen, maar zeker ook nadelen. Kijk dus goed naar wat je wilt, nodig hebt en wat jouw verwachting is voor je besluit wel of niet je manuscript naar een literair agent te sturen.
Hoe zou jij het liefst een boek uit willen geven?
Groetjes, Giovanna
Een heel fijn artikel omdat ik over een tijdje klaar ben met mijn manuscript en het dan zou willen aanbieden bij uitgeverijen. Ik ga eens nadenken over een literair agent of niet, ik ben er nog niet uit.
Fijn dat ik je ermee kan helpen voor als je straks klaar bent met je manuscript. Denk goed na over wat je wilt, wat je nodig hebt en weeg de voors en tegens goed tegen elkaar af.
Ik zou eerder kiezen om zonder literair agent aan de slag te gaan. Ik vind 15% best wel veel (of is dat gewoon mijn idee, daarover)? Ik moet in Amerika spontaan denken aan Jughead van Riverdale die constant deadlines krijgt van zijn agent. :p
Het is een afweging denk ik, of het de 15% waard is, maar je hebt zeker gelijk dat het best veel is, en dat je als auteur dan dus nog minder overhoudt aan de verkoop van een boek (wat al niet veel is).
Die ken ik niet, maar nou je het zo zegt, moet ik wel weer denken aan de fil Stranger than Fiction, waarin de schrijfster een writers block heeft en haar agent haar helpt met schrijven en ook deadlines stelt. Een Amerikaanse agent doet dus duidelijk veel meer al vóór een boek geschreven is en heeft dus ook de rol van schrijfcoach, in tegenstelling tot in Nederland.
Interessant artikel. Nu vraag ik me af, hoe de situatie in Duitsland en duitstalig Zwitserland is. Wel weet ik dat er agenten zijn, maar verder heb ik het gevoel dat het anders georganiseerd is als in Nederland. Moet het eens navragen. Ook self publishing is hier veel minder.
Bedankt en interessante vraag van jou. Ik weet echt helemaal niets van de Duitse of Zwitsers boekenmarkt af, het zou heel goed kunnen dat het anders georganiseerd is dan in Nederland, en wellicht ook vooral of alleen via een agent. Als je er meer over te weten komt als inwoner van Zwitserland, dan hoor ik het heel graag van je! Interessant in ieder geval al om te lezen dat self publishing er bij jullie veel minder is.
Wat een helder en duidelijk artikel! Ik kan me wel voorstellen dat het inschakelen van een agent je meer rust geeft. Zelf onderhandelen lijkt me bijvoorbeeld best lastig.
Dank je! Zelf onderhandelen is zeker best lastig en niet iedereen is daar goed in, een agent die dat dan kan doen is heel fijn.
Nooit geweten dat je in Amerika sowieso een agent nodig hebt. Maar nu ik het weet, eigenlijk heel logisch, want in ieder boek worden ze aan het eind bedankt, dus ja, dan zullen ze erbij betrokken zijn geweest;). Mij houdt het ‘leuren’ tegen om een boek uit te willen brengen. Wat als ik het naar tig uitgevers moet sturen? En dan dat wachten… Maar ja, het hoort er wel bij, als ik een boek uit wil geven.
Haha, ja precies. Ik had er zelf nooit zo bij stilgestaan dat ze die agent aan het einde van het boek bedanken (ik beken: ik lees dankwoorden half of zelfs niet…), maar precies, nu weet je wat zo’n agent doet. (Hoewel ik hier natuurlijk beschreven heb wat een Nederlandse agent doet, een Amerikaanse doet er wellicht ook nog andere dingen bij.) En ik snap je helemaal hoor, maar het hoort er een beetje bij en zie het niet als ‘leuren’ hoor. Maar meer als ‘solliciteren voor je boek’. Bij solliciteren leur je ook niet met je zelf, maar laat je het beste zien en hoop je op een goede match met de werkgever. Zo ook met het zoeken van een uitgever.