Kritisch zijn heeft voordelen en nadelen. Het houdt je scherp, het helpt je je doelen te behalen en te focussen op dat wat belangrijk is. Dat is mooi. Maar te kritisch zijn, en dat kan de innerlijke criticus best goed, remt je juist af, maakt je onzeker en kan er zelfs voor zorgen dat je ergens mee stopt omdat je denkt dat je het toch niet goed genoeg kunt. Hoogtijd om de innerlijke criticus op zijn plek te zetten en hem de baas te blijven.
Kies helpende gedachten
We denken de hele dag door dingen. Ons hoofd is gevuld met gedachten, sommige zijn helpend en sommige niet. Zo kan het helpen om er aan te denken kritisch naar je werk te kijken en het goed na te lezen op spel- en typfoutjes (iets wat ik in mijn haast nog wel eens vergeet… oeps). Maar gedachtes die zeggen dat toch niemand je werk zal lezen of dat alles toch al eens geschreven is, zullen je niet verder helpen. Die zorgen dat je opgeeft, dat je stopt met schrijven. Probeer een positieve mindset te creëren met gedachtes die je vooruit helpen.
Houd je doel voor ogen
Wanneer het tegen zit hebben we de neiging om ons doel uit het oog te verliezen. Mij helpt het dan om mijn doel(en) op te schrijven op een post-it of in een mooi notitieboekje. Zo word ik telkens weer herinnerd aan mijn doel. O ja, die kant ging ik op! Nog even doorzetten. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor schrijfdoelen, maar voor alle doelen in het leven. Misschien probeer je wel af te vallen, of heb je bepaalde sportdoelen die je net niet lijkt te behalen.
Van vijand naar vriend
In de psychologie wordt de innerlijke criticus ook wel de subpersoon genoemd. Hij is onderdeel van jou. Door te proberen hem om zeep te helpen of hem af te wijzen ga je dus eigenlijk met jezelf in gevecht. Dat is iets wat je zelden wint… De innerlijke criticus zit gewoonlijk op de bijrijdersstoel van je leven, maar soms probeert hij achter het stuur te kruipen en je leven over te nemen. Als ik merk dat dat bij mij gebeurt, en dat doet het van tijd tot tijd, dan probeer ik voor mij te zien dat hij weer netjes op zijn eigen stoel gaat zitten, gordel om, handen af van het stuur en van dashboard. Ik ben de bestuurder en de baas in mijn leven. Luistert hij niet, dan gaat hij maar op de achterbank zitten. Door hem te zien als één persoon en niet als losse negatieve gedachten kun je grip op hem krijgen. Je kunt hem (of haar uiteraard) ook een naam geven. Francine Oomen beschreef (en tekende!) haar innerlijke criticus in het boek Oomen stroomt over als een akelige vrouw die Tang heet. Eerst is het echt een vreselijke tang die haar met een zweep tot werken drijft. Tot ze leert haar ook ruimte en aandacht te geven, zonder zich nog door haar te laten overheersen.
Probeer de gedachten van de criticus om te draaien
Eigenlijk heeft de criticus het beste met ons voor. Om ons te beschermen probeert hij te voorkomen dat we afgewezen worden. Dus wijzen we onszelf af en stoppen we met dat waar we op afgewezen kunnen worden. Wel zo veilig. Maar ook jammer. Zo bereik je je doelen niet. Een zwakke plek bij mij is dat als er iets niet goed gaat of als ik kritiek op mijn schrijven krijg, de criticus als eerste tegen mij roep: zie je, je kunt het niet, je bent niet goed genoeg. Ik heb geleerd/ben lerende om die gedachten om te draaien naar: ik kan het, ik ben goed, en ik zal nog beter in mijn schrijven worden. Zo wordt het een gedachten waar ik iets mee kan. Neemt niet weg dat de criticus het af en toe toch nog in mijn oor probeert te fluisteren. Alleen ga ik er nu niet meer in mee. Ik buig het om naar iets waar ik wat mee kan. Oké, ik ben afgewezen, maar bij de volgende uitgeverij zal het wel lukken, bijvoorbeeld. In de tussentijd blijf ik mij ontwikkelen.
Wees mild voor jezelf
Je hoeft het niet perfect te doen, dus wees lief voor jezelf. Fouten maken mag, ook in je schrijfwerk. Zeker in een eerste versie. Maar ook in latere versies en zelfs in je gedrukte boek zullen ongetwijfeld enkele foutjes blijven staan. Volgens mij is er geen enkel boek dat geheel foutloos is.
Hoe ga jij om met je innerlijke criticus?
Groetjes, Giovanna
Photo credits: Haute Stock
Wat een onwijs mooi artikel! Ik vind vooral de vergelijking van een innerlijke criticus met iemand op de bijrijdersstoel heel treffend. Je hebt helemaal gelijk: een innerlijke criticus kan flink tetteren, maar uiteindelijk heb jij je handen aan het stuur en kun jij bepalen wat je met zijn feedback doet. Wat mij helpt, is om vaak kritisch naar mijn innerlijke criticus te kijken. Hoe realistisch zijn bepaalde gedachten? Wat voor tegenbewijs heb ik dat het misschien wél gaat lukken?
Dankjewel voor je lieve compliment!
Dat is een goeie, kritisch naar je innerlijke criticus te kijken! Vaak blijken gedachten dan helemaal niet (zo) realistisch te zijn. Mooi dat je dan juist tegenbewijs zoekt dat het je wel zal gaan lukken. Dat zorgt ervoor dat je dan sterk boven de gedachten gaat staan, i.p.v. er onder gaat zitten. Mooi!
Oh, die lastige innerlijke criticus. Ja, ik heb ook zo eentje die in mijn nek hijgt. Ze was ooit erger dan dat ze nu is. Waar ze ooit onzekere miep McBitcherson heette, heet ze nu stukken minder onzekere miep PUNT. Vooruitgang! Fijne tips. Wat mij vooral helpt is positief denken. Aan alles wat me overkomt een positieve draai proberen te geven.
Haha geweldige naam, Miep McBitcherson. Fijn dat er vooruitgang in zit, en leuk dat je haar naam daarop aangepast hebt. Dat maakt het krachtiger.
Dat merk ik ook ja, dat positief denken zo goed helpt! The Power of Positivity.
Mooie tips! Ik ben heel erg streng voor mezelf en wil dingen dan per se goed doen. Dat is wel mooi bedacht, van Francine Oomen! Misschien moet ik die innerlijke criticus ook maar een naam geven en er een personage van maken, om te laten zien dat je het gewoon wél kunt! 🙂
Herkenbaar hoor, ik ben ook (toch nog steeds best) streng voor mezelf. Maar door het herkennen van m’n innerlijke criticus en te denken ‘he daar ben je weer. Wat je zegt ben ik het niet mee eens. Ik zit achter het stuur van mijn leven niet jij,’ zet ik haar wel weer op haar plaatst terug en leer ik milder te zijn voor mezelf.
Interessant artikel! Ik heb momenten dat ik heel goed kan omgaan met de innerlijke criticus maar soms staat het ook wel een beetje in de weg.
Wat goed dat jij al veel momenten goed om kan gaan met de innerlijke criticus.
Er blijven denk ik altijd wel momenten (als we moe of druk zijn bijvoorbeeld) dat hij ons in de weg staat.
Ik gebruik meestal de tips die je hierboven benoemt, al moet ik zeggen dat mijn innerlijke criticus aardig rustig is de laatste tijd 😉
Alleen als ik erg moe ben twijfel ik vaak aan mezelf, maar een goede nacht slapen doet dan wonderen!
Leuk om te horen dat jij de tips die ik noem ook al gebruikt en dat ze werken.
Ja herkenbaar dat hij luider gaat roepen als je moe bent. Bij mij ook vaak als ik erg veel aan mijn hoofd heb.
Hahaha, leuk bedacht van Francine Oomen, mijn innerlijke criticus heet dan oude verroeste tang in het kwadraat. Ook bij mij staat deze persoon altijd op de loer. Maar inmiddels weet ik steeds beter hoe ik er vooral niet naar hoef te luisteren. Al is het soms wel eens gegronde kritiek want het ontbreekt mij nogal aan nuchterheid.
Haha ja heel herkenbaar hè die Tang. Wat goed dat je leert om niet naar de negatieve kritiek te luisteren. Behalve wanneer het je kan helpen een beetje nuchterder te zijn. Mij ontbreekt het nog al eens aan concentratie, het innerlijke kritiek daarop helpt mij dan weer om me te focussen op wat ik ook weer moest doen.